RAPPORT UNIA IS VERSCHENEN
Carnaval 2019 zal in de geschiedenisboeken van Aalst aanzien worden als onder meer 'het jaar van De Vismooil'n'.
Niét in hun jubileumjaar 2020, maar juist een jaartje eerder tijdens hun 'Sabbatjaar', bleek plots de groep en zijn onderwerp wereldwijd reacties los te weken.
In dit artikel gaan we geen persoonlijke meningen duiden, maar ons beperken tot de brieven van Unia en vzw Carnavalist tot in de Kist vzw over 'Sabbatjoor 2019' van AKV De Vismooil’n
Een korte reactie van de groep zelf kregen op 10 september, bij de voorstelling van hun thema 2020.
BIJLAGE 1: ANTWOORD DOOR UNIA AAN DE MELDERS
Wij hebben uw melding over de editie van 2019 van Aalst Carnaval, en meer bepaald over de praalwagen
« Sabbatjoor 2019 » van de carnavalsgroep De Vismooil’n, goed ontvangen en danken u hiervoor.
Aalst Carnaval staat sinds 2010 ingeschreven op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van Unesco. Het staat vooral bekend voor het scherpe karakter van de thema's die worden gekozen. De nationale en internationale publieke figuren en evenementen die het nieuws van het afgelopen jaar hebben beheerst, worden door middel van bijtende spot, belachelijk gemaakt. Aalst Carnaval laat op die manier niemand onbewogen.
Dit jaar kwamen er heel wat reacties over diverse praalwagens die meededen aan de stoet. Unia ontving meldingen over de praalwagen van de carnavalsgroep De Vismooil’n, maar ook over andere praalwagens met karikaturale afbeeldingen, zoals die van mensen met een zwarte huidskleur of homo’s. Op de wagen van De Vismooil’n stonden reuzegrote, kartonnen karikaturen van orthodoxe Joden, omringd door zakken vol met geld. De manier waarop Joden werden afgebeeld en de link naar het geld verwijzen naar oude antisemitische stereotypen die men op verschillende tijdstippen in de geschiedenis heeft zien terugkomen.
We begrijpen de verontwaardiging en de woede die dit bij de Joodse gemeenschap en ver daarbuiten heeft veroorzaakt.
Unia heeft dan ook onmiddellijk in deze zin publiekelijk geantwoord. Daarnaast brachten we de specifieke geest van zelfspot en satire in herinnering die carnaval in het algemeen en Aalst Carnaval in het bijzonder drijven. Aalst Carnaval is voor de bevolking het middel bij uitstek om aan sociale en politieke kritiek te doen. Bovendien kan er, gelet op de uitleg die de carnavalsgroep zelf heeft gegeven, geen antisemitische intentie afgeleid worden in hoofde van de verantwoordelijken van De Vismooil'n.
Dit deed ons concluderen dat de Antiracismewet niet werd geschonden.
Unia wenste het hier echter niet bij te laten en deed een voorstel om de verschillende partijen rond de tafel samen te brengen. We zijn van mening dat een directe uitwisseling tussen de betrokken partijen kan helpen om wederzijds begrip te vergroten en vooroordelen te overstijgen. De betrokkenen hebben hiermee ingestemd.
We hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Hoogachtend, ...
BIJLAGE 1: BRIEF CARNAVALIST TOT IN DE KIST VZW
Brief van vzw Carnavalist tot in de Kist en De Vismooil’n aan het Forum van Joodse Organisatie.
Geachte,
Met dit schrijven wensen wij als AKV De Vismooil’n en vzw Carnavalist Tot In De Kist een gezamenlijk antwoord te geven op de klachten, opmerkingen en vragen naar aanleiding van de deelname door De Vismooil’n aan de 91ste carnavalsstoet in Aalst op zondag 3 en maandag 4 maart laatstleden.
Vzw Carnavalist Tot In De Kist is het overkoepelend verbond die de officieel ingeschreven en een aantal losse carnavalsgroepen bijstaat, een brugfunctie vervult naar de stad Aalst en tevens werkt rond thema’s als veiligheid, milieu, enz. AKV De Vismooil’n kende het thema “Sabbatjoor”.
Om dat te begrijpen wensen wij eerst de carnavalsstoet te ontleden. Die kent 3 opeenvolgende delen: deel A, deel B en deel C. Ieder jaar schuiven de groepen van zo’n deel door naar een volgend deel. Het spreekt voor zich dat hoe verder je plaats als groep is in de stoet, hoe later je uitrijdt en hoe meer verlichting er moet aanwezig zijn. Het is een algemene tendens in Aalst dat de carnavalsgroepen sparen voor het jaar dat ze in deel C aantreden.
“Sabbatjoor” (sabbatjaar, een veel gebruikt woord om aan te duiden dat men een pauze neemt) heeft dus betrekking op het sparen van het geld om tijdens de stoet van 2020 grootser en met verlichting te kunnen uitpakken. Na de beslissing van het thema wordt nagedacht over de uitwerking. Wie aan de Sabbat denkt, legt dadelijk de link met de Joodse gemeenschap. Even googelen op internet en men vindt een typische karikatuur waarop is verder gewerkt. Laat het duidelijk zijn dat hierbij geen enkele link naar Duitse walgelijke en mensonterende propaganda is gelegd! Om geld uit te sparen werd bij andere carnavalsgroepen gezocht naar koppen die ook de voorbije jaren zijn gebruikt en waarbij het mogelijk was om deze te herwerken naar de karikatuur met het typische hoofddeksel en de pijpenkrullen. Als de koppen enige vergelijking kennen met koppen op wagens of andere publicaties die gebruikt werden als Duitse nazipropaganda, is dat een enorme spijtige toevalligheid. Ook de ratten op de wagen berusten op een stom en dwaas toeval. Het moesten muizen zijn, maar wegens niet te vinden werden het ratten. De muis heeft op zich niets te maken met onze karikatuur van een jood, maar het woord rijmde op "kluis" en kwam voor in het stoetliedje om de show naar de toeschouwers te animeren. Op geen enkel moment werd de link gelegd naar de Joden die als ratten werden afgebeeld in nazi-karikaturen. U ziet dat alles op een verschrikkelijk misverstand berust.
De Vismooil’n, alsook vzw Carnavalist Tot In De Kist willen excuses aanbieden voor het feit dat men zich hierdoor gekwetst voelde. We kunnen zeer goed begrijpen dat de uiterlijke kenmerken negatieve herinneringen en trauma’s doen ontstaan. We begrijpen zeer goed het verdriet, de onmacht en de kwaadheid. De gelijkenis op een specifieke wagen gebruikt door het Duitse naziregime, berust op een uiterst en totaal niet bedoelde toevalligheid.
We kunnen ons echter niet excuseren voor het feit dat Joden als karikaturen worden afgebeeld of omdat we humor trachten te gebruiken om een bepaald thema, een bepaalde gebeurtenis uit te beelden. Een uitbeelding is altijd het uitvergroten van een bepaalde situatie, persoon of gebeurtenis. Aalst carnaval heeft nooit de intentie om te kwetsen. Carnavalsgroepen kennen een bepaalde zelfcensuur, gaan altijd een zeer dunne grens op zoeken en zijn vaak zeer scherp. Aalstenaars zijn zeer chauvinistisch. Aalstenaars zijn kritisch en kennen vaak uitersten: wit of zwart, grijs bestaat niet. Dat zit ingebakken. Aalstenaars zijn bovendien krakken in zagen en op elkaars kap zitten, maar raak aan de Aalsterse eigenheid, dan wordt heel vaak massaal en collectief aan één zeel getrokken. Wanneer men een Aalstenaar zegt dat iets niet mag binnen vormen als humor en meer bepaald carnaval, binnen tradities of eigenheden, dan zal dit juist wel gebeuren en vaak nog uitvergroot. Carnaval en de grenzen van de vrijheid van expressie Carnaval Aalst is een feest dat bindt. We zagen op elkaar, hebben zeer veel kritiek op elkaar, echter met carnaval valt dat vaak allemaal weg en zijn er geen klassenverschillen meer. De boer, arbeider feest met de advocaat of de directeur. Carnaval is het ontladen van alle stress, het loslaten van bezorgdheden. Carnaval is het omdraaien van de realiteit. Carnaval is lachen en uitvergroten van feiten, gebeurtenissen, situaties, die niet worden toegelaten doorheen de rest van het jaar. Alles moet men begrijpen binnen de context en tijdsgeest van carnaval. Bovendien laat een Aalstenaar zich niet censureren, maar hij begrijpt wel dat in deze een specifieke uitbeelding werd gebruikt die ongewild een zeer zwaar trauma liet bovendrijven.
In een gesprek met Unia hebben wij duidelijk gemerkt dat jullie reactie vooral betrekking had op de uitbeelding en de link met een praalwagen van Duitse nazipropaganda. Inmiddels heeft deze klacht extreme proporties aangenomen, waarbij carnaval en de goede naam van onze stad ook internationaal in opspraak kwam. Zonder duidelijk te weten waarover het gaat heeft de nationale en internationale pers de zaken foutief uitvergroot, dat quasi onherstelbare schade is toegebracht, onterechte schade. Uit onwetendheid en het algemeen aannemen van persberichten wenst de Europese commissie een onderzoek, internationale druk wordt gebruikt en Unesco wil Aalst carnaval schrappen als immaterieel erfgoed. Zoveel mensen en organisaties (zoals Unesco en de Europese Commissie) hebben zich in het debat gemengd, waarbij het helemaal niet meer alleen gaat over die ene ongewilde gelijkenis, maar ondertussen ook over de ziel van Aalst carnaval en het onmogelijk opleggen van censuur. Daar wordt zeer hard op gereageerd in de stad.
Ook krijgen de leden van De Vismooil’n persoonlijke haatberichten én doodsbedreigingen van over de hele wereld, waarbij persoonsgegevens, gezinssituaties en foto’s worden gedeeld op internationale websites. Ook de Aalsterse burgemeester heeft zulke haatmails ontvangen. We hopen dat jullie ons willen helpen de nationale en internationale kritiek, de aanvallen, de haat en bedreigingen naar zowel De Vismooil’n, als onze carnaval en de stad Aalst, een halt toe te roepen. Aalst en zijn carnaval is niet racistisch, antisemitisch en al zeker niet haatdragend. Aalst carnaval is een volksfeest van relativeren, zelfrelativering en van soms zeer scherpe humor. In het gesprek met Unia merkten wij dat de Joodse gemeenschap zeer goed begrijpt wat carnaval betekent en zelf een fijne humor kent. Wij vermoeden dan ook dat jullie niet de intentie hadden om die ziel of het Aalsters DNA te raken, maar ons enkel wilden wijzen op de ongewilde en spijtige kwetsende gelijkenis. We willen graag ingaan op jullie suggestie om te leren van de geschiedenis en willen daarom graag in jullie aanwezigheid een bezoek brengen aan de Dossinkazerne. We nodigen jullie daarop ook graag uit in Aalst om een bezoek te brengen aan het carnavalsmuseum én de carnavalswerkhallen. Dit alles moet inziens zonder media of weg van de politiek gebeuren, zodat het traject en de verzoening langs beide kanten kan slagen. We wensen het bezoek in Aalst ook zelf te verzorgen. Na de rondleiding nodigen we jullie uit om iets te eten en bij te praten. Achteraf kan misschien met een gezamenlijk statement naar buiten gekomen worden?
Alles berust duidelijk op een ongewild en ongelukkig misverstand, waarvoor nogmaals onze oprechte excuses.
Namens De Vismooil’n en Vzw Carnavalist Tot In De Kist, ...
• Update 25/10: Open Brief De Vismooil'n: KLIK
Geen opmerkingen:
Een reactie posten