REUZE NIEUWS
De Aalsterse stadsreuzen zijn al jaren in handen van De Stopnoillekes.
Deze groep, ooit gestart als gewone carnavalsgroep, nam in 1986 het heft in handen om de reuzen te 'beheren'...
In de stoet van 1986 was het al hun 'onderwerp' en zorgden ze voor het 'ontfermen'...
In 1987: ook nog als 'gewone groep'... vogelverschrikkers:
FAMILIE
De Aalsterse reuzen familie heeft al een veel langere 'historie' achter de rug en die volstrekt zich 'door de eeuwen heen'.
De Vereenigde Bulten, de oudste Aalsterse carnavalsgroep uit de geschiedenis die reeds voor 1900 werd opgericht rond de familie Rogghé, maakte bv. ook reuzen en stond aan de 'wieg' van het Aalsterse 'reuzenverhaal'...
Maar ook vele (andere) wijken kenden de traditie van reuzen, vaak tijdelijke exemplaren...
Dikwijls om hun wijkfeesten op de fleuren, en los van carnaval:
Krantenarchief: 1964
TRADITIE
Reuzen hebben in de carnavalstoet altijd al een belangrijke rol opgeëist en waren een absolute meerwaarde aan de traditionele openingsfase van de cavalcade.
Zo was er in 1932 sprake van Reus Majoor Cans,
die we al eerder toegelicht hebben op deze blog: KLIK
En...de Kat, ook al een wijkreus...
VIJFTIENDE EEUW
De eerste keer dat er sprake was van een 'Aalsterse reus', zou zelfs al dateren van ... 1447!
De reuzen maakten in de geschiedenis van het Aalsters carnaval steeds een belangrijk deel uit van de optochten. Men meent dat een van de eerste reuzen, die van Dirk, zoon van Iwein, graaf van Aalst, was, maar dit kan niet gestaafd worden met documenten.
Vanaf 1492 ging jaarlijks de H. Sacramentsprocessie uit in Aalst met Aalst Kermis in juli.
In deze processie was een reuzenpaar te zien; later kwamen hier ook twee reuzenkinderen bij: een jongen en een meisje.
De Sint-Jorisvrienden verschenen in deze processie steeds met hun eigen reus.
Deze werd in 1447 zelfs op kosten van de Stad hersteld, waarna hij regelmatig deelnam aan optochten in Aalst.
In 1536 werd in Aalst een nieuw reus gemaakt door Olivier Boccaert.
Deze reus moest de vorige vervangen, die kapot in 'den blauwen toren' lag. (halfweg op de Vesten tussen Zoutstraatpoort en de huidige Houtmarkt).
Het hoofd van deze reus was van hout, het lichaam en de armen waren gemaakt van wijmen. De kleren van de reus waren in het rood, zwart en groen en was ongeveer 3 meter hoog. In 1539 werd de reus gekleed door Hendrik Van der Meeren. De reus werd, net als zijn voorganger, bewaard in den Blauwen Toren.
In 1582 vallen de Geuzen de stad Aalst binnen, waardoor de reuzen uit de processies verdwijnen. Tijdens de kermisdagen werden de reuzen echter wel van stal gehaald; één voor één kwamen ze naar buiten, begeleid door een trommelaar.
Er werden nieuwe reuzen gemaakt in 1672. De hoofden van deze reuzen(kinderen) is te zien in het Stedelijk Museum van Aalst.
HISTORISCHE BEELDVORMING
Door het verdwijnen van de stoeten in Aalst, verdwenen ook de reuzen.
Er werden wel nog enkele kleine stoeten georganiseerd, ter gelegenheid van bepaalde feesten, maar deze waren veel kleinschaliger en niet te vergelijken met de huidige Aalsterse stoeten. In de kleinere stoeten waren soms nog wel reuzen te zien, zoals bijvoorbeeld tijdens de stoet van 'Polydoor en Polydoorken'.
Voor nieuwe stadsreuzen was het wachten tot de oprichting van het Stedelijk Feestcomité en het officieel organiseren van carnaval. In 1828 werd de opdracht gegeven voor het maken van een Aalsters reuzenpaar. In de jaren nadien zouden nog verschillende reuzen het reuzenpaar vervoegen. De reuzen komen enkel naar buiten bij Aalst Carnaval, maar aanvankelijk ook bij de opening van Aalst Kermis op de 1ste zondag van juli.
IWEIN EN LAURETTA
Reuzen Iwein en Lauretta openen sinds 1927 de Aalsterse carnavalstoet.
1927:
1946:
HUWELIJK
Ze kregen hun officiële namen pas sinds 1950, wat ook het jaar was waarin ze met mekaar in het huwelijk traden.
Daarvoor werden ze in de volksmond Polydoor & Polydora genoemd.
In de beginjaren werden deze reuzen vergezeld door 2 reuzenkinderen: 't Kindeke Baba en een meisje, dat geen naam kreeg.
23 Jaar lang liepen de twee stadsreuzen zonder naam rond in de Aalsterse carnavalstoet, tot zij in 1950 plots een naam en een band met mekaar kregen. Op 1 oktober 1950 werd Alfons de Cock (1850-1921) herdacht; hij was de grondlegger van de volkskunde als wetenschap.
Na 23 jaar, zonder band, langs mekaar te hebben gelopen in de Aalsterse stoeten, trad het reuzenpaar op 1 oktober 1950 met mekaar in het huwelijk. Meteen kregen de 2 reuzen ook een officiële naam: Iwein van Aalst en Lauretta van Dirk van den Elzas. Het huwelijk werd afgesloten op de Grote Markt door schepen Keymeulen.
In 1957 werden de gekende Aalsterse reuzen vervangen door een nieuwe versie van de hand van Marc De Bruyn. De reuzen werden opnieuw vergezeld van een Kindeke Baba.
Opvallend is dat de 'volksmond' de 'officiële benaming' achterhaalde...
Opnieuw noteren we de oude: Polydoor, Polydora & Polydoorke.
Laatstgenoemde naam verving een tijdje die van 'Kindeke Baba'...
TAND DES TIJDS
De Aalsterse Reuzen hadden het stilaan 'moeilijk' om hun ouderdom de baas te kunnen.
Ter gelegenheid van de 50e carnavalstoet en het koninklijke bezoek van het vorstenpaar, had men niet alleen de reuzen opnieuw op de carnavalsaffiche gezet,
men moest ze ook waardig in de stoet brengen!
Affiche 1938:
Affiche 1978:
1978
Het was de Prinsencaemere die de opdracht kreeg om de reuzen, voortaan op wieltjes, fris en monter tot het carnavalspubliek te brengen!
De carnavalsaffiche moest als het ware 'tot leven' komen in de stoet...
Iwein & Lauretta in 1981:
1986
En zo komen we opnieuw bij het begin van dit artikel terecht!
Het waren De Stopnoillekes zelf die dus het heft in handen namen...
Tot de dag van vandaag beheersen ze met veel zorg het Oilsjterse Reuzenpatrimonium...
Dé reden voor De Stopnoillekes om 'in actie' te schieten:
REUZEN ANNO 2016
De reuzenfamilie moeten we koesteren,
ze is het 'uithangbord' van de aanloop in de stoet en tradities mogen nooit verdwijnen...
Iwein & Lauretta:
1988, Ons Paula:
1992, Floreken & Florisken:
2000, Reus Kamiel:
2017: RESTAURATIE
Iwein en Lauretta worden gerestaureerd.
De restauratie van de stadsreuzen van Aalst, zal gekoppeld worden aan de ondertekening van de intentieverklaring ‘Reuzen in Vlaanderen’.
Zo komen de Aalsterse reuzen op de lijst Immaterieel Erfgoed Vlaanderen.
De reuzen zullen tijdens de zomer van 2016 door De Stopnoillekes zelf gerestaureerd worden en tijdens het weekend van de carnavalsbeurs (24 en 25 september) zullen de gerestaureerde reuzen aan het grote publiek voorgesteld worden in het centrum van Aalst.
Voor deze realisatie ontvangen De Stopnoillekes 900 euro subsidie van 'Erfgoedcel Denderland'
Vanaf 2017 willen de Aalsterse reuzen opnieuw optreden buiten de stad.
De huidige reuzenstandplaats dient de komende jaren verlaten, wegens verkoop Huis De Bolle, maar de stad zoekt mee naar een valabele oplossing.
Het reuzenmuziek, dit jaar terug aanwezig, wordt verder in de aandacht geplaatst.
Ondertussen had boegbeeld Paul Backaert de functie uitgebreid in de familie.
Zoon Tim werd secretaris en drijvende kracht!
Paul overleed onverwacht op 25 april 2018....
We wensen De Stopnoillekes veel succes toe!
• Paul Backaert:
1986, Reuzen in 'Postzegel':
AALSTERSE GILLES
Ook De Aalsterse Gilles hadden ooit een reus.
Tussen 1978 en 2006 liep reus 'Staaf' (Gustaaf De Stobbeleir) mee met de Gilles.
Een 'grote' naam in de historie van de Gilles, hij (her)lanceerde deze vereniging in 1971 en werd na zijn dood een 'eeuwige legende'....
Sinds 2011 is zijn 'hoofd' hersteld.
Maar het reuzenlichaam was volledig versleten.
De Aalsterse Gilles zijn voorlopig niet van plan Gustaaf opnieuw tot 'leven' te brengen.
De prioriteiten liggen, logischerwijze, bij hun Gilles-kostuums.
ROS BALATUM
Sinds 1953 is het 'Reuzenpaard' het Ros Balatum, gebouwd als een knipoog naar het Dendermondse Ros Beiaard, een vaste waarde in de stoet...
Omdat er over dit paard zoveel te vertellen valt, zullen we het 'stukje' geschiedenis ooit loskoppelen van dit artikel.
De toekomst van het verleden...
Ros Balatum 1962:
Ros Balatum 2005, grondige renovatie...
Ros Balatum 2012:
Ros Balatum 2016:
Bronnen:
• Erfgoedzorgplan LECA vzw: KLIK
• Reuzen in Vlaanderen vzw: KLIK
• Reuzen in Vlaanderen vzw Facebook: KLIK
• DADD vzw: KLIK
• Wim Beelaert: KLIK
• Ajoin Pedia: KLIK
• Aalsterse Reuzen Facebook: KLIK
Dit artikel werd mede mogelijk gemaakt door medewerking van Miguel Stas, algemeen Secretaris Reuzen in Vlaanderen vzw.
Ook wij stelden in omgekeerde richting voor diverse 'reuze(n)-initiatieven' beeldmateriaal ter beschikking.
Prachtig werk, Koen !!!
BeantwoordenVerwijderen